Gevelsteen in de Lovensche

Het pand van Lippits bevat nog de resten van een gedeelte van een van de torens van deze poort. Duidelijk is dit te zien aan de muur die het pand Lippits met de daarnaast gelegen schoenenwinkel scheidt. Zij heeft een ronde muur, bol aan de kant van de schoenenwinkel, de buitenkant van de toren, en hol aan de kant van Lippits, de binnenzijde van de toren. Misschien nog duidelijker is het te zien, als we in de richting van de Gasselstraat lopen en, daar aangekomen, terugkijken. Het hoekgebouw is lager en we zien de ronding van de toren er duidelijk bovenuit steken.

De Lovensche of Leuvense Poort is een van de drie oudste landpoorten van de stad. Verteld wordt dat deze oudste stadspoorten geschonken werden door de moederstad Leuven en de twee Bossche zustersteden Antwerpen en Brussel. Behalve de drie landpoorten was er ook nog een waterpoort, waarvan on een gedeelte van een der torens rest bij de Binnendieze, bij het Herman Moerkerkplein (achter de Knillispoort).

Toen in 1318 hertog Jan III toestemming verleende de vestingwerken uit te breiden, verloor de Lovensche Poort haar verdedigingsfunctie. Zij werd nu in gebruik genomen als gevangenis en werd als zodanig ook wel Gevangenpoort genoemd. Hierin werden de gearresteerden vastgehouden in afwachting van hun proces of vonnis. Ook gegijzelden werden hier opgeborgen. De zwaarste misdadigers werden opgesloten in een onderaards hok. Tijdens het gildeoproer van 1477 mocht ook een gedeelte van het Bossche stadsbestuur kennismaken met de binnenkant van de Gevangenpoort. De laagschout, Jan van Arkel, op wie men het meest gebeten was, werd in het onderaardse hok opgesloten. Tot 1629 was er ook een kapelletje waar de mis voor de gevangenen kon worden gelezen.

De Gevangenpoort verloor haar functie, toen in 1807 het tuchthuis in gebruik werd genomen. In 1813 werd het grootste deel van de voormalige stadspoort gesloopt om een betere doorgang door de Hinthamerstraat te verkrijgen. De fundamenten bleven echter zitten. Toen in 1972 er rioleringswerkzaamheden plaatsvonden in de Hinthamerstraat, kwamen zij te voorschijn. Men had het gelukkig idee de fundamenten gedeeltelijk op te bouwen en in het straatmeubilair op te nemen. (Was dit ook niet mogelijk geweest bij de Brusselse Poort in de Orthenstraat?) Zo kunnen wij ons nog enigszins een beeld vormen van een van de oudste gebouwen van 's-Hertogenbosch. De afbeelding op de gevelsteen komt n.l. niet geheel overeen met de poort die eens hier stond.